Workshop "Actieve vijfde gevels voor meer levenskwaliteit en open ruimte"

“Sustainable design is dead”, dixit architect Steven Beckers, die zijn uiteenzetting opende met een lans te breken voor een circulaire economie, oftewel een cradle-to-cradle-aanpak.
Binnen die aanpak staat het sluiten van materiaalkringlopen centraal: het ontwikkelen van producten, gezond voor mens en milieu, die na gebruik te ontmantelen zijn tot wederom waardevolle grondstoffen. We moeten met andere woorden altijd bouwen met de natuur in het achterhoofd. En net zoals de natuur een actieve plaats is, moet ook een gebouw een actieve plaats zijn, een plek waar energie, zuiver water, zuivere lucht, eten én jobs gecreëerd worden.
Urban Farming – anders gezegd: landbouw in de (groot)stad – vormt daarbij één van de meest relevante ontwikkelingen van circulaire economie. BIGH (Building Integrated GreenHouses) ontwikkelt serres op daken van gebouwen, die de CO2 die door het gebouw wordt afgestoten hergebruikt. Het aquaponic-systeem maakt dan weer gebruik van het regenwater voor zelfgekweekte vissen, wier uitwerpselen op hun beurt via een biofilter dienstdoen als voedingsstoffen voor planten.
De eerste actieve toepassing in heel Europa kan je waarnemen in Anderlecht, meerbepaald de Foodmet-site, de nieuwe voedingshal bij Abattoir. Volgens Beckers is het de weg naar de toekomst en zullen dit soort systemen alsmaar meer hun weg naar de (binnen)stad vinden.

Keynote speaker op de workshop was directeur-generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw Marc Dillen, die meteen de cliché-uitspraak dat Vlaanderen binnenkort helemaal volgebouwd is van tafel veegde. “Vlaanderen zal niet volgebouwd zijn, maar Vlaanderen zal wel verdichten”, stelde Dillen.
Hij sprak onder meer over het belang van het gebruik van de vijfde gevel en in het bijzonder als groendak – zeker wanneer het groen op de stedelijke grond in oppervlakte afneemt. Volgens hem is het vooral belangrijk dat alle actoren hun rol ten volle kunnen vertolken, wat maakt dat aannemer en architect reeds bij de ontwerpfase de koppen bij elkaar moeten kunnen steken.
Ook is er bij groene daken sprake van een onderhoudsplicht. Verder liet hij zijn licht schijnen over hoe we zullen moeten omgaan met platte daken in het kader van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV) en de toekomstige nood aan verdichting.
Woon-, werk- en recreatieplekken zullen vaker gecombineerd worden op één plaats en woningen moeten voldoende compact zijn. Maar het zal in de eerste plaats aan de steden zelf zijn om maatregelen te treffen voor de aankomende bevolkingsgroei. De top-10 van sterkst groeiende gemeentes in aantal inwoners zullen immers verantwoordelijk zijn voor 26% van de totale groei. Een oplossing is onder andere meer flats, een trend die nu al ingezet blijkt.