Hemelwaterafvoer bij drempelloze overgangen

We zien steeds meer ramen en deuren van vloer tot plafond, evenals helaas de frequentie van extreme weersomstandigheden. Lage instapdrempels en ophopende zware regen zijn een ongelukkige combinatie. Belangrijker dan ooit is de goede werking van een hoofd- en noodafvoer voordat de regen het gebouw binnendringt of de stabiliteit van platte daken in het gedrang brengt. De Duitse normering staat op dit vlak al iets verder dan de Belgische. Ter inspiratie geven we hieronder alvast een overzicht.

Terrassen/balkons met drempelloze overgangen zijn ontworpen om een naadloze overgang te bieden tussen de binnen- en buitenruimte van een gebouw. Dit kan vooral handig zijn voor mensen met beperkte mobiliteit of mensen die een rolstoel of scooter gebruiken.

Vanuit het oogpunt van afwatering vormen deze grote openingen in het gebouw een potentiële risicofactor voor waterschade. Als tijdens een zware regenbui het regenwaterafvoersysteem overbelast raakt en het water zich voor de ramen en terrasdeuren verzamelt, is het binnendringen van water onvermijdelijk. Bij grote platte daken stelt de ophoping van water ook de waterdichtheid en de stabiliteit op de proef. Dit vraagt naar een juiste berekening en plaatsing van hemelwaterafvoer om schade te vermijden.

Het meeste risico bij waterinfiltratie op gebruiksdaken zijn terrassen en balkons waarbij er weinig of geen drempels zijn bij de overgang van binnen naar buiten. Volgens de richtlijnen in Duitsland voor platte daken, zijn dit speciale waterdichtingsoplossingen waarvoor ook speciale waterafvoeroplossingen moeten worden gevonden.

In principe gaat het om een speciale constructie waarover het studiebureau, de uitvoerder van de werkzaamheden en de eigenaar van het gebouw het eens moeten worden.

Voorbeeld van een terras met drempelloze overgang

Verschillende oorzaken voor wateroverlast

Vaak is een van de veel genoemde zware regen- of onweersbuien voldoende om het waterpeil op balkons en terrassen slechts tijdelijk, maar razendsnel te laten stijgen. In het ergste geval is er sprake van een terugslag van de overbelaste riolering. Maar soms is het gewoon de inlaat van de hoofdafvoer die verstopt is; een opeenhoping van bladeren kan hier voldoende zijn om de afvoercapaciteit van de afvoer te verminderen of helemaal te verhinderen.

Het verhogen van de terrasvloer kan helpen om wateroverlast te voorkomen, omdat het water dan weg kan stromen onder het terras. Het staat buiten kijf dat noodafvoer aanbevolen is!

De Duitse DIN 18531, deel 1 geeft hier duidelijk het standpunt weer. In punt 6.6 Dakafvoer staat: "Bij dakterrassen met gesloten borstweringen moeten de noodoverlopen zo zijn aangelegd dat er geen infiltratie via de dorpel kan gebeuren als de afvoer verstopt is. DIN 18531-3 beschrijft een aanpak voor een oplossing: "Voor drempelloze deuraansluitingen en aansluitingen met een gereduceerde aansluitingshoogte, moeten er passende maatregelen getroffen worden om spatwater en terugstroming in het aansluitingsgebied te voorkomen, bijvoorbeeld met afwateringsroosters."

Het is belangrijk om de afvoer goed te regelen, zodat het water niet onder het terras blijft staan. Zorg ervoor dat de afvoer schoon is en dat het water vrij kan wegstromen.

Statistieken als informatiebron

Volgens de statistieken zijn de infiltraties, via de afdichting van het dorpelprofiel en via de afdichting ter hoogte van de dakranden, de twee meest voorkomende schadegevallen. Statistieken die de belangrijkste oorzaken van schade blootleggen, geven ook informatie over waar te beginnen met preventie.

Leiden vroeg of laat tot waterschade:

• Ontbrekende roosters en drainage
• Ontoereikende of onbestaande afvoeren
• Onvoldoende afschot

Met kennis en bewustwording van dit probleem kan regenwaterschade gemakkelijk worden voorkomen. Een afschot kan bijvoorbeeld worden bereikt door de helling van de draagconstructie aan te passen, door een extra hellende laag (bv. hellingchape) of door een hellende isolatielaag.

Tegenwoordig zijn er voor elke bouwmaatregel passende waterafvoeroplossingen, die veiligheid inbouwen bij overgangen zonder of met lage drempel. Gebouweigenaren en huurders waarderen ook de minimalisering van spatwater, waardoor glas- en geveloppervlakken worden beschermd tegen vervuiling."

Vier aansluitingshoogtes

Afhankelijk van de aansluitingshoogte op deuren en ramen (gerekend vanaf het oppervlak van de bekleding/afdichting van gebruikte dakvlakken) onderscheiden we vier verschillende types. De trend naar drempelloos bouwen is duidelijk zichtbaar, waarmee ook wordt voldaan aan de eisen voor senioren- en gehandicaptenvriendelijke toegang. Met de verlaging van de drempelhoogtes neemt de levenskwaliteit van de bewoners toe, maar ook het risico van binnendringen van water bij extreem weer.

Toepassing van een afwateringsrooster om opspattend water te voorkomen.

Doordachte noodafwatering: het SitaDrain^® geprofileerd frame rust op de betegeling.

Wat als de richtlijnen niet volstaan?

In ieder geval moet eerst aan de eisen van de richtlijnen voor platte daken volgens punt 4.4 worden voldaan:

• Toepassing van een afwateringsrooster of een andere vergelijkbare maatregel waardoor het afwateringsniveau ter hoogte van de aansluiting lager komt te liggen.
• Afschot (min. 2 %)
• Bescherming tegen slagregen en spatwater door overkapping
• Extra afdichting aan de binnenkant

Drempelvrije of laagdrempelige deuraansluiting met Sita Drain, Sita Compact en SitaEasy als spuwer onder de betegeling.

De noodafvoersystemen kunnen verschillend worden geplaatst, afhankelijk van de eisen en de structurele omstandigheden. Hier een afvoer in het dakvlak onder de betegeling.

Maatregelen die ook bij extreme regenval de veiligheid verhogen

Bovendien beveelt Sita verdere maatregelen aan die ook bij extreme regenval de veiligheid verhogen.
Bijvoorbeeld:

• Betegeling op terrasdragers met open voegen > 3 mm

Drempelvrije overgang: hoogste risico op infiltraties.

• Voor alle regenbuien: ontwerp van noodafwatering voor de volledige regenintensiteit. Het type afwatering, het aantal afvoeren en de positie ervan, alsmede de installatie moeten in het totale ontwerp worden meegenomen.
• Bescherming door een overkapping.
• Controle voordat schade zichtbaar wordt. Halfjaarlijks onderhoud wordt aanbevolen. Het is belangrijk om regelmatig de afvoer schoon te maken om verstoppingen te voorkomen en problemen met vocht en schimmel te vermijden.

Vier veel voorkomende varianten

Als het risico bestaat dat het bovenste afwaterigsniveau verstopt raakt, moet variant D als veiligste optie worden gekozen.

Stand van zaken in België

In Duitsland zijn er een groot aantal normen en richtlijnen, maar er blijven nog steeds hiaten in de informatie waardoor studiebureaus en aannemers met hun vragen blijven zitten. Ook in België is er nog werk aan de winkel en geldt vooral de meldingsplicht: wanneer de aannemer vaststelt dat de aansluiting niet kan worden uitgevoerd conform de geldende normen en richtlijnen. Dan dient hij dit te melden aan architect/studiebureau en bouwheer/opdrachtgever.

Samen wordt dan naar een oplossing gezocht en ook Sita engageert zich om samen met alle partijen de beste oplossing te zoeken.

• Meer weten over een correcte hemelwaterafvoer? Neem contact op met Miriam Corremans van Sita Bauelemente.